Spøkelse ved høylys dag??

Her ein dag - det var endåtil Allehelgensdag, trudde eg det var kome eit skrømt inn i huset mitt. Eit skrømt som var interessert i den nye joggebuksa mi. Så ny var buksa at prislappen sto på . Eg sto med buksa i handa - og etter ein augneblink eller helst to, var buksa borte. Ok, det hender at eg gløymer nokre småting - som eit forfattarnamn eller ein tittel. Det hender og at eg legg borte noko på ein lur plass, og så kjem eg ikkje i hug kor det var. Men denne gongen var det ikkje noko lite, det var EI BUKSE!

Eg hadde teke ut nokre klede frå ein koffert. Noko hamna i skittentøykorga, og noko vart lagt i klesskåpet. Kofferten sette eg på loftet. Eg skulle ta ein dusj, og etterpå skulle eg ta i bruk ny-buksa. Men kor var ho??

Eg leita høgt og lågt. Sjekka alle fire dører. Ingen kunne ha kome inn, alle dørene var låste. Det er vel berre skrømt som går gjennom låste dører? Buksa var borte. Eg sjekka i kofferten på loftet, i klesskåpa, og eg var ein tur i alle rom i heile huset. Eg hadde visserligen stått med buksa i handa. Eg hugsa jo kor god og mjuk ho var. Men kor var ho??

Eg måtte le litt av meg sjølv der eg for rundt og leita. Det var jo Halloween, tida då alt kan hende. Men kvifor var berre buksa borte?
Tåka kom sigande, og det var helst ei trolsk stemning nede i hagen. Epletrea vaia i vinden, og rett som det var fall eit eple ikkje langt frå stammen. Eg gav opp leitinga- og fann fram spitet mitt og lydboka mi (Mors bok av Margaret Skjelbred).

PLUTSELEG slår eit minne ned i skolten. Hadde eg ikkje opplevd noko liknande?
Jo, det var ein av desse varme sumarane i barndomen, den gongen vi budde nesten heile sumaren på Jonettaplassen.

Mor mi hadde kjøpt ei ny khakibuksetil bror min. Men fyrst skulle eg bruke buksa. Det var ei grøn bomullsbukse, med 4 gode lommer, 2 framme og 2 bak - med plass til alt ein hadde bruk for i det daglege livet på landet. Buksa hadde gylf. Det kunne jo ikkje eg ha. Den gongen hadde jentebuksene glidelås i sida, men mor mi visste råd. Ho skulle skifte glidelåsen, frå gylfen til sida - og året etter når bror min skulle ha att buksa, skifta glidelåsen plass att.

Men då ho skulle fikse buksa, var ho borte. Vi hadde køyrt med rutebil og drosjebil frå byen til Jonettaplassen, og mor mi kontakta både rutebilselskap og drosjesentral for å høyre om dei hadde buksa vår. Nei, inga bukse var å finne. Så den sumaren vart det ikkje noko ny bukse på meg!

Men kva hende sumaren etter? Jo, då hadde Olaf som vi budde hos, flutt på nokre møbla - på det som eg i dag vil kalle forstog-trevet - men som der og då vart kalla gongen utanfor jomfruburet. Og bak den rosemåla kista - der låg buksa! Det året fekk i alle fall bror min ny bukse!
Denne soga kom eg plutseleg i hug. Eg gjekk sporenstreks ned i gongen i ny-huset og kikka bak den rosemåla kista vi har der. Og tru det eller ei - der låg Stormberg-buksa. Eg hadde lagt buksa på loket, og ho hadde sklidd ned bak kista. Eller var det spøkelset som hadde løynt ho der??

GULROT. Kort og godt.

Hagesesongen er over for i år. Og eg er sers nøgd med gulrotavlinga.
I heile haust har eg mest kvar dag gått i gulsrotsenga og teke opp ei gulrot her og ei gulrot der. Med vilje tynna eg dårleg i sumar, og no i haust har eg passa på å trekke opp gulrøter i dei ulike radene. No har eg teke alle inn i kjellaren, der dei ligg fint nedpakka i våt mose.

Tidlegare brukte eg sagmugg til lagring av gulrøtene. La dei lag for lag med sagmugg imellom. Med godt resultat. Lite råtna i løpet av vinteren. Eg fortalde dette til ein ven, og han ville gjere som meg. Han reiste til det same sagbruket som eg brukte. Men det verken han eller eg visste, var at den dagen han henta sagflis, hadde dei saga stokkar som var impregnerte. Han måtte kaste heile gulrotavlinga si.


Gulrøtene mine er kjempestore i år. Eg har fleire som veg 200 g. Den største vog 410 g - stor og rett og kraftig. Ho har eg no i kjøleskapet og vurderer å stille ho ut! Eg fortalde eventyr til ei gruppe barnehageborn ein dag, og då hadde eg sjølvsagt eit eventyr om ei kjempestor gulrot. Gulrota var så diger at både kona og mannen drog og drog for å få ho opp av jorda. Dei greidde det ikkje - og dei måtte få hjelp av alle dyra på garden: 5 kanarifuglar, 4 kjuklingar, 3 kattar, 2 grisar og ei ku.
Men det var fyrst då kona gjekk inn i huset , lokka fram musa og fekk ho med på laget at dei fekk opp gulrota. Og om kvelden kosa dei seg alle med ei stor gryte gulrotstuing.
Dette eventyret hadde eg omsett frå ei engelsk biletbok "The giant turnip",

og eg hadde gjort eventyret til mitt. Sjølvsagt vart det "anskuelsesundervisning" (åskodingsundervisning) for ungane, då eg drog fram den digre gulrota frå sekken min.

Då eg var skulejente, hadde eg ofte gulrot med i nistepakka. Gulrot er godt for augo, sa mor mi.

Gulrot er i grunnen godt for mangt. I gamle dagar brukte dei turka, revne gulrøter mot mark og diaré hjå småborn. Ein kan bruke finhakka, frisk gulrot som omslag på brannsår. Og det vert til og med hevda at gulrot har mentalhygiensk effekt - ho kan hindre sinne og misunning!

Men no kan eg ikkje skrive meir, eg må på ein viss plass.......

Fager kveldsol smiler

Fager kveldsol smiler

over heimen ned,

jord og himmel kviler

stilt i heilag fred.

Berre bekken brusar

frå det bratte fjell.

Høyr kor sterkt det susar

i den stille kveld!

I bua vår langt inne på heia har vi ikkje anna leseljos enn det sola gjev oss. Den fagre kveldsola lyste opp inne i bua dei kveldane vi var der sist i juni. Det var varmt, og det hadde vore godt med eit kveldsbad - hadde det ikkje vore for den forbaska knotten. Då var det godt å trekkje inn i bua og finne fram boka. Dei siste åra har Hainn te mæ og æ berre hatt med ei bok på heieturen.
Hainn må ofte lese høgt, medan eg strikkar. Men denne gongen var det min tur (om eg ikkje skunda meg å lese fort vidare på eiga hand, då).


Det var varme, gode dagar. Men om natta og morgonen hadde vi skodde. Det gjev ei trolsk stemning. Legg ein godviljen til -kan ein godt sjå huldra danse borte i småskogen.

"Fager kveldsol smiler" har vi sunge i dag i gravferda til ein god granne. Denne songen var og kveldsongen i heimen den gongen Gullungen var lita. Ho var glad i viser og vers, og repertoaret var stort. Då ho var vel 2 år sa ho ein dag: "Titta lik itj Bæ,bæ lille lam. Titta like bare Levva livet!"

Dei gamle songane og salmane har vi teke fram att. Der Gullungen no bur, står det eit gamalt orgel i stoga. Vi har prøvd oss fram, og vi har spela mang ein melodi etter gehør. Med ein finger!Dei gode gamle salmane er dei enklaste å spele. "Leid milde ljos" trur eg er glansnummeret. Der spelar vi med ei hand kvar - og vi legg på akkordar. Vi er veldig imponerte over det vi får til. Til jol vert det nok ein konsert.

For oss sjølve.

NYST MUNDE DET REGNA

Nyst munde det regna så såre,

og det dryper av tre og av runn:

vind og stein, furugrein hev deg rivi,

dei hev sliti di kåpe i sund.

"Om de regner og snor, om det stormar av nord,

uti hugen så leikar dine ord!"

Dansk folkevise omsett av I. Bøhn

Det er mangt ein kan gjere om sommaren om det regnar. Ein kan rydde opp i potetkjellaren og koke dei siste potetan' og lage eplekaker. Så kan ein gå ut i skogen mellom regnbygene og plukke blåbær - eller i hagen etter jordbær - og så setje seg på verandaen med alle godsakene.
Og kjem det då ei regnskur, er det berre å finne fram parasollen og leike at det er ein stor paraply. Det går det og!

Ein kan og sitje inne og saume nye gardiner. Og ein kan rydde på loftet og finne ut kva for gamle klede ein kan klippe opp til matt'filler. Det er eit arbeid som helst passar i friluft, men ofte når eg har teke med meg sekken med gamle klede ut i det fri, så har det kome ei skur. Og i all hast inn med alt. Litt av eit styr, men det går det og.

På festivalkonsertar kan ein reise om veret ikkje er så bra. Då lyt ein utstyre seg med støvlar, ullgenser og regnjakke. Er det opphalds når du kjem dit, har du sjølvsagt alt i ryggsekken. Men pass på. Inga vassflaske må vere med. Og festival-vaktene stolar ikkje på om du seier at du ikkje har noko drikkanes i sekken. Og det er ikkje fordi dei er redde for at du skal drikke - nei, dei er redde for at EG skal kaste flaska mi på musikarane!! Eg har blitt stoppa 2 gonger. SÅ mistenkeleg ser eg ut.

Vi har reist ein del i fylket vårt og i nabofylka i sommarvekene, og det er ikkje mange utstillingar vi ikkje har sett. Mange flotte måleri, av kjende og mindre kjende kunstnarar, kunsthandverk og mange artige innstallasjonar. Men den kleshaugen som låg utanfor Låven i Seljord, den lika eg ikkje. Eg vart provosert, men då hadde vel kunstnaren oppnådd det han ville.

Det har vore noko lite besøk her i sommar. 2 små og 2 store Vikingar var her - med liv og lyst kosa vi oss saman. Gullungen og kjærasten ser vi meir til no enn før. Det er stor glede i heimen for at dei har busett seg berre to bil-timar unna.

I gamle dagar - dei fyrste åra etter at eg flutte her sør, hadde vi jamt fullt hus i ferietida. Det hende at alle 5 soveroma var opptekne, og vi måtte til og med ha nokre sovande på sofaen i stoga. Men då hadde eg god hjelp i huset. Det var den gongen då mor mi var rask og før og kosa seg som hushalderske i slåttonna. Då var eg ute med riva heile dagen. No ser ein ikkje folk med river lenger, no er det berre traktorar ute på jorda. Eg må ha blitt gamal.

Nei sjå kor det blånar her!

Nei sjå kor det blånar her!

No må me roe oss, kyra!

Å nei, slike fine bær,

og dei som det berre kryr a'!

Nei maken hev eg 'kje sett!

Sumt godt her er då til fjells.

No vil eg eta meg mett;

her vil me vera til kvelds!

Diktet -eller songen- Blåbærli av Arne Garborg rann meg i hu no i ettermiddag då vi var på blåbærtur i skogen. Det var blått i blått i heile lia. På vel ein halvtime hadde Hainn te mæ og eg ei bytte full. Ja, vi hadde bruka bærplukkar. Då går det fort, det var berre å ause opp. Men samstundes fylgjer det med mykje rusk og rask, og ikkje å gløyme å nemne dei kvite tyttebæra. Vel heimkomne bars det til å reinske, og det tok mykje lengre tid enn bærplukkinga. Bæra var heller små, så om vi ventar ei veke, vil det nok hjelpe. Men kor mykje skal ein hauste?

Her er blåbær til mange familiar i år. Men kor mange er det som tek turen ut i skogen? Ein får turen, frisk luft i lungene og så all den gode bæra. Nyrørt' blåbær på skiva. Finst det noko betre? Eller blåbærmuffins - eller blåbærsmoothie. Blåbær på painn'kaka må til, og blåbærsaft er godt for helsa. Vi må nok ut fleire turar.

Eg har rørt all bæra no. Noko putta eg i frysaren, men no skal vi fråtse nokre dagar. I morgon vil eg ta meg ein tur til fjells, til ein parkeringsplass eg veit om. Dersom det står ein spesiell bil der, skal eg setje att ei krukke med nyrørt blåbær, eg skal ta med ein stor squash frå hagen, og eg skal få Hainn te mæ til å ta opp ein pose med nypotet'. Då tenkjer eg at denne utvalde personen vert storglad når ho finn så mykje godt.

Då alt arbeidet med blåbæra var ferdig, ville eg setje meg ned framom fjernsynet og slappe av med spitet mitt. Men det vart ikkje noko spiting. Det vart berre forarging. I beste sendetid på laurdagskvelden sender NRK fotball. Og ikkje er det landskamp ein gong. Berre eit oppgjer mellom Start og visstnok eit Oslo-lag. Kven har interesse av det??? Sei meg det, du som les dette! Har dei ikkje anna å by oss, kan dei vel leite i arkiv og finne fram repriser. Eg kunne godt tenkje meg lomme-operetter frå 60-åra t.d. Eller fjensynsteater. Eg kan godt sjå dei gamle svart/kvite finske teaterstykka på nytt. Heller det enn fotball. Nei, takke meg til bokhylla mi. No går eg og finn meg ei gama bok - og bryr meg ikkje om kven som vann kampen.

Ull er gull. Men er pølse tull??

Ull er gull. Sumar som vinter. Eg har vore på fjelltur, og då er ull-singleten heilt naudsynt. Brukar du bomullstrøye, vert du berre klam. Her har eg hengt trøya til lufting, og då eg tok ho på att, snudde eg berre trøya att fram - og kjende meg like tørr som då eg starta turen.

Vi ventar på båtskyss inn til støylen. Då er det godt å lufte tærne, lage bål og steike pølser. Pølsene må vi ete opp før skyss-karane kjem. Trur ikkje dei likar pølselukta. Dei inviterer til middag. Og det er ein annan kost enn det Hainn te mæ og æ har ete i alle år. Vi har ete pølser og makaroni, og aure og potetstapp'. Nei no er det andre tider.

Her er Gullungen i ferd med å stelle til middag. Ho lagar mat i eisa - og tru det eller ei. Ho har teke med aubergine, squash, raudlauk, sopp og kotelettar.

Ja, Sjøla må berre innrømme det. Det smaka fortreffeleg! Og raudvin serverte dei og.

Eg tok gjerne oppvasken.

No ser eg atter slike fjell og dalar...

No ser eg atter slike fjell og dalar

som dei eg i min fyrste ungdom såg.

Og same vind den heite panna svalar.

Og gullet ligg på snjo som før det låg.

Ok, då! Eg veit vel at dette diktet er Rondane av A.O.Vinje - og bileta eg syner fram er frå ein annan kant av landet. Men eg tykte dei passa så godt til kvarandre.
Og i desse fjella har eg vandra i snart 40 år, frå min fyrste ungdom. Ja, i barndomen var ikkje desse fjella i tankane mine ein gong. Men mangt endrar seg.

Her var den fyrste lange kvileøkta. Dei fyrste åra eg vandra her, hadde ikkje denne tjønna namn. Men dei tre som vandra her år etter år, meinte at ved dette vatnet var det så godt å kvile - ete ei skive og kanskje ein jogurt og så drikke seg utyrst av den siklande bekken. Det kom nok fram mange namne-framlegg, og det vi enda opp med vart KLIVE-tjønn. Namnet står ikkje på noko kart, men den vandrande klanen som no har fått 3 fleire medlemer, veit kor dette er.

På ei veke har eg gått denne fjellturen 4 gonger. I steikande sol og med sveitte i panna og langs ryggen. Det var så tørt i fjellheimen at eg kunne gå i sko heile vegen. Sekken var passe tung, og eg brukte like lang tid som i min fyrste ungdom. Det er eg mektig stolt av!

Det vart gode dagar. All matlaging var ute i det fri. Eg var snar til å ta på meg oppgåva som kokke og oppvaskar. Dei tre eg var i lag med hamra og saga og reiv og bygde. Så late dagar var det ikkje . For dei. Men eg hadde no med spitet mitt og boka mi (Stalins kyr av Sofi Oksanen) og var vel nøgd med opphaldet.